permission controller ne demek?

**Permission Controller (İzin Denetleyicisi)**

Permission Controller, bir sistemde veya uygulamada erişim haklarını ve yetkilendirme süreçlerini yöneten bir bileşendir. Temel amacı, belirli kaynaklara (dosyalar, veritabanı kayıtları, API'ler, vb.) kimin hangi düzeyde erişebileceğini kontrol etmektir. Bu, güvenlik, veri gizliliği ve uyumluluk gereksinimlerini karşılamak için kritik öneme sahiptir.

**Temel İşlevleri:**

*   **Kimlik Doğrulama (Authentication):** Kullanıcının veya uygulamanın kimliğini doğrular. Kimlik doğrulama yöntemleri şifreler, çok faktörlü kimlik doğrulama, API anahtarları gibi yöntemleri içerebilir. ([Kimlik Doğrulama](https://www.nedemek.page/kavramlar/kimlik%20doğrulama))

*   **Yetkilendirme (Authorization):** Kimliği doğrulanmış bir kullanıcının veya uygulamanın belirli bir kaynağa veya işleme erişme yetkisinin olup olmadığını belirler. ([Yetkilendirme](https://www.nedemek.page/kavramlar/yetkilendirme))

*   **İzin Yönetimi:** Kullanıcılara veya gruplara roller atayarak ve bu rollere belirli izinler tanımlayarak erişim haklarını yönetir. Rol tabanlı erişim kontrolü (RBAC) yaygın bir yaklaşımdır.([Rol%20Tabanlı%20Erişim%20Kontrolü](https://www.nedemek.page/kavramlar/rol%20tabanlı%20erişim%20kontrolü))

*   **Erişim Kontrolü Listeleri (ACL):** Kaynaklara erişim izinlerini belirten listeler tutar. Her kaynak için, hangi kullanıcıların veya grupların hangi izinlere sahip olduğu tanımlanır. ([Erişim%20Kontrol%20Listeleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/erişim%20kontrol%20listeleri))

*   **Politika Tabanlı Erişim Kontrolü (PBAC):** Erişim kararlarını, önceden tanımlanmış politikalara göre verir. Bu politikalar, kullanıcı özellikleri, kaynak özellikleri ve çevresel koşullar gibi faktörlere dayanabilir.

**Önemli Kavramlar:**

*   **Roller:** Kullanıcılara atanan ve belirli izin kümelerini temsil eden gruplardır.
*   **İzinler:** Bir kullanıcının veya uygulamanın yapabileceği belirli eylemleri (örneğin, okuma, yazma, silme) tanımlar.
*   **Kaynaklar:** Erişim kontrolü altında olan sistemdeki varlıklar (örneğin, dosyalar, veritabanı tabloları, API uç noktaları).

**Faydaları:**

*   **Güvenlik:** Yetkisiz erişimi önleyerek sistemin ve verilerin güvenliğini sağlar.
*   **Veri Gizliliği:** Hassas verilere erişimi kısıtlayarak veri gizliliğini korur.
*   **Uyumluluk:** Yasal düzenlemelere ve endüstri standartlarına uyumu kolaylaştırır.
*   **Yönetilebilirlik:** Erişim haklarını merkezi olarak yönetmeyi ve denetlemeyi sağlar.

**Uygulama Alanları:**

*   Web Uygulamaları
*   Mobil Uygulamalar
*   Veritabanları
*   Bulut Bilişim Platformları
*   İşletim Sistemleri

Permission Controller'lar, modern yazılım sistemlerinin güvenli ve yönetilebilir olmasını sağlayan temel bileşenlerdir. Doğru bir şekilde uygulandığında, yetkisiz erişimi önler, veri gizliliğini korur ve uyumluluk gereksinimlerini karşılar.